Oszustwo ubezpieczeniowe polega na spowodowaniu zdarzenia będącego podstawą do wypłaty odszkodowania tj. podejmowaniu wszelkich działań lub zaniechań prowadzących do powstania takiej sytuacji (wypadku), od której powstania uzależniona jest wypłata odszkodowania. W szczególności może ona polegać na porzuceniu ubezpieczonego pojazdu, zniszczeniu pojazdu, zniszczeniu lub uszkodzeniu ubezpieczonego mienia, spowodowaniu pożaru, w wyniku których dojdzie do powstania szkody w ubezpieczonym mieniu. Zdarzenie o którym mowa w art. 298 KK jest odpowiednikiem wyrażenia „wypadek” użytego w art.805 Kodeksu cywilnego. Przez wypadek rozumie się objęte umową ubezpieczeniową „zdarzenie losowe” przyszłe i niepewne pod względem samego wystąpienia zdarzenia, jak też jego skutków. Generalnie sprawca może odpowiadać tylko za spowodowanie takiego zdarzenia.

Oszustwo z tego przepisu będzie zachodzić zarówno wtedy, gdy sprawca zażąda wypłaty odszkodowania z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia, powołując się na wypadek, który miał miejsce, ale nie miał cech wypadku losowego, jak i wtedy, gdy sprawca, domagając się wypłaty odszkodowania za rzeczywiście zaistniały wypadek, niezgodnie z prawdą określi wysokość powstałej szkody, domagając się zawyżonego roszczenia. Czyny polegające na działaniu sprawcy oszustwa ubezpieczeniowego będą zatem podstawą wypłaty odszkodowania. Czyn opisany w art. 298 § 1 KK może być spowodowany zarówno przez osobę, która jest stroną umowy ubezpieczenia (ubezpieczający, ubezpieczony), jak i przez inną osobę, byleby sprawca działał w celu uzyskania odszkodowania

Kiedy mamy do czynienia z oszustwem ubezpieczeniowym?

Oszustwa ubezpieczeniowe pojawiają się na wielu różnych etapach transakcji ubezpieczeniowej. Pierwszym takim etapem jest niewątpliwie moment składania wniosku i podawania w nim informacji odbiegających od faktycznego stanu rzeczy, dotyczących stanu zdrowia w przypadku polis na życie, czy miejsca parkowania pojazdu w nocy, albo tego czy auto będzie użytkowane przez młodych kierowców w przypadku polis komunikacyjnych.

Podawanie fałszywych danych przy zawieraniu umów ubezpieczenia dobrowolnego

W przypadku dobrowolnych umów komunikacyjnych takich jak autocasco, nasze nadużycia dotyczą podobnych kwestii. Dodatkowo często rozmijamy się z prawdą, jeśli chodzi o wskazanie tego, gdzie parkujemy pojazd w nocy. Jak ubezpieczyciele odnoszą się do tych nieścisłości? Jeśli chodzi o zniżki i przebieg szkodowości dokładnie tak samo, jak w przypadku umów OC. Dodatkowo, jeśli towarzystwo udowodni ubezpieczającemu nieścisłości w składanym przez niego wniosku, może rozwiązać z nim umowę ubezpieczenia a w przypadku zgłoszenia szkody odmówić wypłaty odszkodowania.

Z prawdą dość często rozmijamy się również zawierając umowy ubezpieczenia zdrowotnego, czy ubezpieczając swój majątek np. dom czy mieszkanie. Często we wnioskach na ubezpieczenie zdrowotne zapominamy wspomnieć o tym, że jesteśmy palaczami, leczymy się na choroby przewlekłe, czy też w ostatnim czasie przechodziliśmy hospitalizację. Niestety nasza „skleroza” w tych przypadkach ma krótkie nogi. Bardzo często TU przed podpisaniem umowy poprosi Cię o dokumentację medyczną, w której zapewne uwzględnione będą wszystkie zapomniane przez Ciebie niedyspozycje. Jeśli zawarcie umowy ubezpieczenia zdrowotnego nie wymaga weryfikacji wniosku ze strony lekarza, czyli umowa została podpisana z Tobą pomimo fałszywych danych, pamiętaj o tym, że masz do czynienia z ubezpieczeniem dobrowolnym i ubezpieczyciel może z tego powodu wypowiedzieć Ci polisę, bądź odmówić realizacji usług czy wypłaty świadczenia. Takie zachowanie towarzystwa zgodne jest z OWU, które otrzymujesz do zawartej umowy ubezpieczenia. Podobnie rzecz ma się z ubezpieczeniami majątkowymi.

Wyłudzenie odszkodowania, oszustwa i nadużycia przy zgłaszaniu szkód

Kolejnym etapem transakcji ubezpieczeniowej narażonej na nadużycia nieuczciwych klientów jest zgładzenie szkód. Dotyczy to zarówno ubezpieczeń komunikacyjnych, majątkowych jak i życiowych. Zgłaszając szkodę zawyżamy faktyczną wartość szkody, albo dodatkowo dopisujemy inne uszkodzenia nie powstałe w skutek bezpośredniego zdarzenia objętego ubezpieczeniem. Podobnie jest z wypłatą odszkodowań za utratę uszczerbku na zdrowie czy utratę „fikcyjnego” mienia utraconego podczas kradzieży mieszkania lub pożaru czy zalania.

Art. 298. KK: § 1. Kto, w celu uzyskania odszkodowania z tytułu umowy ubezpieczenia powoduje zdarzenie będące podstawą do wypłaty takiego odszkodowania, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

• 2. Nie podlega karze, kto przed wszczęciem postępowania karnego dobrowolnie zapobiegł wypłacie odszkodowania.

Przestępstwo z art. 298 KK może być popełnione tylko umyślnie w postaci zamiaru bezpośredniego. Jest to przestępstwo kierunkowe, ponieważ sprawca działa w celu uzyskania odszkodowania. W przeciwieństwie do oszustwa z art. 286 KK przestępstwo przewidziane w art. 298 KK jest dokonane bez względu na to czy do wypłaty odszkodowania doszło czy nie.